СТИГМА
Стигма дегеніміз не?
АИТВ-мен байланысты стигма – АИТВ-мен өмір сүретін адамдарға деген теріс және алдын ала көзқарас (стереотиптер, алдын ала пікірлер, мифтер). Бұл стигма тестілеу деңгейін де төмендетеді. Мысалы, адам тестілеуден оң нәтиже берсе, отбасы одан бас тартады, адамдар оны жаман адам деп санайды және ол оқу орнынан немесе жұмысынан айырылуы мүмкін және т.б. байланысты қорқыныштан бас тартуы мүмкін.
Стигманың басқа анықтамалары.
АИТВ-мен байланысты стигма АИТВ-мен өмір сүретін немесе жұқтыру қаупі бар адамдарға қатысты қисынсыз немесе теріс көзқарастарды, мінез-құлық пен пікірлерді білдіреді. Бұл АИТВ-мен өмір сүретін адамдардың денсаулығы мен әл-ауқатына теріс әсер етуі мүмкін, себебі кейбір адамдар өздерінің АИТВ статусын білгісі келмейді, емделуді қаламайды. АИТВ-мен байланысты стигма АИТВ-ны жұқтыру қаупі бар адамдарға да әсер етуі мүмкін, өйткені бұл АИТВ-ның алдын алу және тестілеу құралдарын табуға және жыныстық серіктестермен қауіпсіз жыныстық қатынас жолдары туралы ашық сөйлесуге кедергі болып табылады.
АИТВ-инфекциясы таралған топтар да стигмадан жиі зардап шегеді, соның ішінде олардың жынысы, жыныстық бағдары, гендерлік сәйкестігі, нәсіліне/этникалық тегіне, есірткі тұтынуына немесе секс-бизнеске қатыстығына байланысты болады.
АИТВ-мен байланысты стигма қоғамның барлық салаларында, соның ішінде денсаулық сақтауда, білім беруде, жұмыс орнында, әділет жүйесінде, отбасында және жалпы қоғамда кемсітушілікке әкеледі. АИТВ-мен байланысты стигманы жеңу АИТВ эпидемиясын тоқтатудың маңызды бөлігі болып табылады.
АИТВ-мен байланысты стигма мен кемсітушіліктің салдары қандай?
АИТВ-мен байланысты стигма мен кемсітушілік АИТВ-мен өмір сүретін адамдардың эмоционалдық әл-ауқатына және психикалық денсаулығына әсер етеді. АИТВ-мен өмір сүретін адамдар жиі кездесетін стигманы іштей қабылдайды және өздеріне теріс көзқарас қалыптастыра бастайды. АИТВ статусы анықталған жағдайда, олар кемсітуден немесе теріс бағалаудан қорқуы мүмкін.
«Ішкі стигма» немесе «өзіндік стигма», АИТВ-мен өмір сүретін адамдар туралы теріс идеялар мен стереотиптерді қабылдап, оларды өзіне қолдана бастағанда пайда болады. АИТВ-мен байланысты ішкі стигма ұят сезіміне, құпиясын ашылуынан қорқуға, оқшаулануға және үмітсіздікке әкелуі мүмкін. Бұл сезімдер адамдарды АИТВ-ға тестілеуден және емделуден тежей алады.
АИТВ стигмасы қалай қалыптасады?
АИТВ-мен байланысты стигма АИТВ-дан қорқудан тұрады. АИТВ туралы біздің түсінігіміздің көп бөлігі 1980 жылдардың басында алғаш рет пайда болған АИТВ суреттеріне негізделген. АИТВ-ның қалай жұғатыны және бүгінгі күні АИТВ-мен өмір сүру деген нені білдіретіні туралы қате түсініктер әлі де бар.
Ақпарат пен хабардарлықтың жоқтығы, ескірген нанымдармен қоса, адамдар АИТВ инфекциясынан қорқады. Сонымен қатар, көптеген адамдар АИВТ-ны белгілі бір топтарға ғана әсер ететін ауру деп санайды. Бұл АИТВ-мен өмір сүретін адамдар туралы теріс бағалауларға әкеледі.
АИТВ стигмасын жеңу үшін не істеу керек
АИТВ туралы ашық сөйлесу, тақырыпты қалыпқа келтіруге көмектеседі. Сондай-ақ ол қате түсініктерді түзетуге және басқаларға АИТВ туралы көбірек білуге мүмкіндік береді. Бірақ АИТВ және АИТВ-мен өмір сүретін адамдар (АИТВ) туралы кандай тұрғыда айтатыныңызды есте сақтаңыз.